Bài viết giới thiệu chung về xã.
1. Địa lý tự nhiên
Vị trí địa lý:
Cư Né nằm ở cửa ngõ phía bắc của huyện Krông Búk, cách trung tâm huyện 3,3km và cách trung tâm tỉnh Đắk Lắk 60km.
Phía đông giáp xã Ea Tân và xã Ea Tóh, huyện Krông Năng;
Phía tây giáp xã Ea Sin;
Phía nam giáp xã Cư Pơng và xã Chứ Kbô, huyện Krông Búk;
Phía bắc giáp xã Ea Nam, huyện Ea Hleo;
Cư Né có 21 thôn, buôn, trong đó có 14 buôn và 7 thôn.
Cư Né là một trong hai xã khu vực I của huyện Krông Búk thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025 theo Quyết định số 861/QĐ-TTg ngày 04/6/2021 của Thủ tướng Chính phủ; là một trong hai xã có nhiều thôn, buôn đặc biệt khó khăn vùng dân tộc thiểu số và miền núi của tỉnh Đắk Lắk giai đoạn 2021-2025 theo Quyết định số 433/QĐ-UBDT ngày 18/6/2021 của Uỷ ban dân tộc (7/21 thôn, buôn thuộc diện này gồm: Buôn Ea Zin, Buôn Mùi 1, Buôn Mùi 2, Buôn Kô, Buôn Kdrô 1, Buôn Kdrô 2, Buôn Kmu).
Tổng diện tích tự nhiên của xã Cư Né là 7.118,43 ha, chiếm gần 20% tổng diện tích tự nhiên của toàn huyện. Trong đó, có 6.620,34 ha đất nông nghiệp, chiếm 93% tổng diện tích tự nhiên, được phân thành 02 nhóm: đất nông nghiệp (6581,96 ha) và đất lâm nghiệp (31,24 ha)
Trên địa bàn xã có trục Quốc lộ 14 chạy qua (Đường Hồ Chí Minh), do đó địa bàn xã, nhất là khu dân cư, cơ bản nằm hai bên trục đường theo hướng đông-tây, rất thuận lợi cho việc giao thương, kết nối phát triển với các địa phương khác trong và ngoài tỉnh.
Địa hình:
Địa hình của xã Cư Né gồm 03 dạng cơ bản: địa hình đồi núi, dốc thoải ở phía đông; địa hình có độ dốc chia cắt mạnh ở các thôn, buôn phía tây xã; địa hình thấp trũng tập trung dọc triền suối, diện tích không đáng kể. Độ cao trung bình khoảng 600-700m so với mặt nước biển; độ dốc 0,8-2%, cá biệt có nơi 2,5-3%. Dạng địa hình này thuận lợi cho việc phát triển nông nghiệp và bố trí các khu dân cư cũng như xây dựng hạ tầng cơ sở phục vụ phát triển kinh tế - xã hội. Chính vì vậy, kinh tế nông nghiệp, đặc biệt là cây trồng công nghiệp luôn là lĩnh vực chính của xã từ khi thành lập cho đến nay.
Khí hậu:
Khu vực này có đặc điểm chung của khí hậu nhiệt đới gió mùa, mang tính chất khí hậu của cao nguyên nhiệt đới ẩm, được chia làm 02 mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô. Nhiệt độ trung bình trong năm khoảng 24,4oC (cao nhất là 27oC, thấp nhất là 21oC), thấp hơn nhiệt độ trung bình của tỉnh Đắk Lắk khoảng 2oC, thời điểm có nhiệt độ thấp nhất trong năm là từ tháng 02 đến khoảng tháng 3 hằng năm, trời se lạnh, có sương mù.
Lượng mưa trung bình năm ở khu vực xã Cư Né từ 1.500 đến 1.600 mm, thời điểm cao nhất lên tới hơn 2.000mm. Mùa mưa bắt đầu từ tháng 4 đến tháng 11, chiếm trên 80% lượng mưa cả năm, mùa khô từ tháng 11 đến tháng 4 năm sau. Những năm gần đây, do tác động của biến đổi khí hậu và các yếu tố khác nên khí hậu và thời tiết ở khu vực này có hiện tượng cực đoan, mùa khô thường kéo dài hơn dẫn đến hiện tượng hạn hán, có năm hạn hán nặng, ảnh hưởng đến đời sống và sản xuất của nhân dân, nhất là sản xuất nông nghiệp.
Hệ thống sông, suối:
Do đặc thù địa hình nên hệ thống suối trên địa bàn xã cũng chia làm 02 dạng: phía đông quốc lộ 14 là đầu nguồi của các con suối như: Ea Kroa, Ea Drao, Ea Suâk, Ea Kmu,… hầu hết các con suối này đều có dòng chảy theo hướng tây bắc – đông nam, lưu lượng dòng chảy tương đối cao và quanh năm có nước. Ngoài ra, các hồ đập lớn nhỏ với diện tích trên 80 ha. Đây là yếu tố quan trọng, tạo tiền đề để phát triển sản xuất nông nghiệp ở xã Cư Né. Vùng phía tây quốc lộ 14 có hệ thống suối phong phú: Ea Siếk, Ea Brơ, Ea Kring, Ea Mui, Ea Nang, Ea Gir, Ea Klang, Ea Né,… Hiện nay, trên địa bàn xã có tổng 10 công trình hồ, đập, trong đó xã quản lý, sử dụng 05 công trình hồ đập: đập buôn Kdrô, Ea Kung, hồ Buôn Mùi 2, đập Ea Gin và đập Cư Né 3. Các hồ đập còn lại do Công ty Thuỷ lợi Đắk Lắk và Xí nghiệp Cà phê An Thuận quản lý.
Đất đai:
Trên địa bàn xã có 02 loại đất cơ bản:
Đất đỏ trên đá Bazan (Fk): có diện tích 7.096 ha, chiếm 97% tổng diện tích đất tự nhiên. Đặc điểm nổi bật của nhóm đất này là có tầng dày, độ mùn cao, giàu dinh dưỡng, thích hợp cho các loại cây công nghiệp lâu năm như: cà phê, cao su, hồ tiêu và một số loại cây trồng khác.
Đất nâu vàng phát triển trên đất Bazan (Fu): diện tích khoảng 123 ha, chiếm 3% tổng diện tích tự nhiên. Đất pha thịt có độ mùn khá cao và giảm theo độ sâu. Loại đất này phù hợp với cây nông nghiệp.
Tài nguyên rừng:
Khi mới thành lập xã Cư Né là một vùng rừng núi, gồm 02 loại rừng chính là rừng nguyên sinh với nhiều loại cây khác nhau nằm ở phía tây xã và các khu rừng khác ở phía đông xã.
Tổng diện tích rừng trên địa bàn xã hiện nay còn khoảng 3,5 ha, là rừng trồng đã giao cho các hộ gia đình trong xã quản lý và bảo vệ.
Giao thông:
Tính đến năm 2020, 100% đường liên xã được nhựa hoá, pê tông hoá (8,6 km), đường trục thôn, buôn có 45,4 km và 36,5 km đường giao thông vào vùng sản xuất tập trung được đầu tư cải tạo, nhựa hoá, bê tông hoá.
2. Địa lý hành chính và đặc điểm dân cư
Khoảng thời gian từ năm 1975 đến 1979, Cư Né có 5 điểm dân cư: Buôn Đrao, Buôn Mùi, Buôn Kdrô, Buôn Drah và Buôn Kô.
Giai đoạn 1980-1999 thành lập thêm 03 thôn: Ea Plai, Ea Nguôi và Thôn Ea Kung.
Hiện nay trên địa bàn xã có 21 thôn, buôn, trong đó:
7 thôn: thôn Ea Kung, Ea Plai, Ea Nguôi, Ea Siếk, Ea Kroa, thôn 6 và thôn Ea Krôm;
14 buôn: Buôn Ea Yin, Buôn Mùi 1,2,3; Buôn Đrao, Ktơng Drun, Dhía 1,2, Drah 1,2, Kmu, Kdrô 1,2 và buôn Kô.
Đây là vùng đất được đồng bào dân tộc bản địa như Êđê, Giarai, Bana khai khẩn và sinh sống, trong đó đồng bào dân tộc Êđê chiếm số lượng đông nhất.
Theo số liệu Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 của chi cục thống kê huyện, trên địa bàn xã có 17 dân tộc cùng sinh sống. Tổng số dân toàn xã Cư Né là 3.399 hộ, 14.156 khẩu, chiếm 24,7% dân số huyện, trong đó dân tộc thiểu số chiếm 61% dân số toàn xã, mật độ dân số khoảng 196,23 người/km2.
